S paznjom pratim napise koji se pojavljuju na vasem web site-u. Cini mi se
da posao odradjujete profesionalno. Nijesam bas siguran da je neophodno
vrsiti regidan odabir materijala koji se objavljuje (imam u vidu sve
nacionalisticke brljotine takozvanih 'montenseb-a'). Publikovanje takvih
manifestacija sentimentalizovanog nacionalizma i nepoznavanja cinjenica,
sluzi za pokazivanje nedostataka i supljina u shvatanju istorije i
realnosti. Mislim da se takvim ignoramusima treba dati odredjeni prostor,
jer niko ne moze bolje i efektnije opovrgnuti njihovu kvazi-naucnu
papazjaniju, nego li oni sami. 

Citajuci raspravu o identitetu Crnogoraca  koja se odvija na stranicama
vaseg site-a, pada u oko zanimljiv problem. Radi se o izrazavanju sumnje u
lojalnost Crne Gore i Crnogoraca Srbiji i Srbima. Ta lojalnost se
konstantno dovodi u pitanje, pa se stice utisak da Srbija kao drzava i Srbi
kao narod ne bi mogli da postoje i opstanu bez pomoci Crne Gore. Izgleda da
je identitet srpskog naroda odredjen polozajem i statusom crnogorskog
naroda. Da li se radi o nepunoljetstvu srpskog nacionalnog bica i potrebi
da se ima mentor u tom polju, ili se radi o patoloskoj potrebi za
apsolutnom kontrolom nad drugima u regionu?Nikada se nije dogodilo da se
pokrene pitanje lojalnosti Srbije i njenog naroda samima sebi i ostalima u
regionu.

Tokom posljednjih stotinak godina odvijao se zanimljiv proces formiranja 
nacionalnog i kulturnog identiteta Crnogoraca, na nekoliko nivoa. U tom
pogledu Crna Gora predstavlja jedinstven primjer nacionalne zajednice i
koja sebe odredjuje na osnovu viseslojnog shvatanja nacionalnog identiteta.
Naime, kategorije crnogorstva, srpstva, pravoslavlja i, konacno,
jugoslavenstva, su vidljive u svakoj analizi ovog segmenta svijesti u Crnoj
Gori. Cini mi se da bi bilo interesantno razgovarati o ovoj viseslojnosti
pojma 'nacionalni identitet' kod Crnogoraca, uz uvazavanje svih elemenata.
Posebnu paznju bi mogli posvetiti strukturi  pojmova 'Pravoslavac' i
'Sloven', posto se cini da se ova dva elementa najcesce izrabljuju u
procesu denacionalizacije crnogorskog bica. Znacaj vjerskog opredjeljenja
je takodje veliki, imajuci u vidu cinjenicu da su vecina crnogorskih
plemena u proslosti (sve do kasnog sedamnaestog vijeka) bila katolicke
proveniencije, a po etickoj odrednici bila su albanofona. Ovakvi nalazi
neminovno dovode u pitanje teze o Crnogorcima kao "najboljim Srbima" i
slicno. Cini mi se da bi razgovor na ovakve teme bio od koristi.

Druga tema na koju bi valjalo razgovarati jeste znacaj i uloga
intelektualaca u Crnoj Gori i Srbiji u procesu re-kreiranja pojma
nacionalnog identiteta u obije sredine. Intelektualci su uvijek djelovali
kao kreatori (prime movers) procesa nacionalne identifikacije i bilo bi
zanimljivo istraziti do kojeg stepena je njihov rad ( u proslosti i
sadasnjosti) uticao na donosenje politickih odluka u ovom pravcu, te kako
su opravdavali kasnije posljedice svojeg angazovanja. 

Bilo bi mi drago ukoliko bi se naslo prostora da se ovi predlozi za
razgovor objave i kada bi se pokrenula argumentovana rasprava na ove teme.
Svjestan sam kompleksnosti tema, ali mislim da je neophodno suociti se sa
cinjenicama i prihvatiti sostvenu nesavrsenost kako bi se steklo pravo
evaluacije drugih. U neku ruku, radi se o procesu saniranja megalomanije i
svodjenja stvari u realne osnove. Cini mi se da su, po ovim i slicnim
pitanjima, razlike izmedju Crnogoraca i Srba mnogo dublje i kompleksnije
nego sto smo to spremni priznati. 

S postovanjem,

Srdja Pavlovic

Montenet.org:  Kao sto zna veliki broj citalaca koji su nam se javljali, komentari citalaca su dobrodosli.  Montenet.org ne prezentuje vecinu komentara koje su licne prirode. Medjutim, ukoliko neko zeli da komentarise ili sugerise teme koje bi mogle biti od interesa citaocima, Monenet.org ce ih okaciti na "http://www.montenet.org/home/letters.htm" po redu u kojem stizu. Mozda je jos jednostavnije ako oni koji hoce da posalju komentar dvostruko pritisnu misa na rijec 'comments', a ukoliko hoce da vide komentare pritisnu misa na rijec  'published' koje se nalaze na dno svake stranice Montenet.org. Alternativno, komentari se mogu poslati na e-mail adresu webmaster@montenet.org.